Tarczyca wytwarza hormony, które są niezbędne do prawidłowego metabolizmu organizmu. Obecnie powszechnie dostępne są badania krwi w celu określenia adekwatności poziomów hormonów tarczycy. Te badania krwi mogą określić, czy produkcja hormonów tarczycy jest normalna, nadaktywna czy niedostateczna.
Tarczyca znajduje się w dolnej części szyi, poniżej jabłka Adama. Gruczoł owija się wokół tchawicy (tchawicy) i ma kształt podobny do motyla – utworzony z dwóch skrzydeł (płatów) i przymocowany przez środkową część (przesmyk).
Tarczyca wykorzystuje jod (głównie dostępny z diety w produktach takich jak owoce morza, chleb i sól) do produkcji hormonów tarczycy.
Dwa najważniejsze hormony tarczycy to tyroksyna (T4) i trijodotyronina (T3), które stanowią odpowiednio 99,9% i 0,1% hormonów tarczycy we krwi. Jednak hormonem o największej aktywności biologicznej jest T3. Po uwolnieniu z tarczycy do krwi duża ilość T4 jest przekształcana w T3 – aktywny hormon, który wpływa na metabolizm komórek.
Jakie są normalne poziomy hormonów tarczycy?
Tarczyca jest regulowana przez inny gruczoł, który znajduje się w mózgu, zwany przysadką mózgową. Z kolei przysadka jest częściowo regulowana przez tarczycę (poprzez efekt „sprzężenia zwrotnego” hormonu tarczycy na przysadkę mózgową) i przez inny gruczoł zwany podwzgórzem.
Podwzgórze uwalnia hormon zwany hormonem uwalniającym tyrotropinę (TRH), który wysyła sygnał do przysadki mózgowej w celu uwolnienia hormonu stymulującego tarczycę (TSH). Z kolei TSH wysyła sygnał do tarczycy w celu uwolnienia hormonów tarczycy. Jeśli wystąpi zakłócenie na którymkolwiek z tych poziomów, wada w wytwarzaniu hormonu tarczycy może spowodować niedobór hormonu tarczycy (niedoczynność tarczycy) i konieczne jest badanie tarczycy, które może to potwierdzić.
Tempo produkcji hormonu tarczycy jest kontrolowane przez przysadkę mózgową. Jeśli w organizmie krąży niewystarczająca ilość hormonu tarczycy, aby umożliwić normalne funkcjonowanie, uwalnianie TSH zwiększa się w przysadce mózgowej, próbując stymulować większą produkcję hormonu tarczycy. Natomiast gdy występuje nadmierna ilość krążącego hormonu tarczycy, poziom TSH spada, gdy przysadka próbuje zmniejszyć produkcję hormonu tarczycy.
- U osób z niedoczynnością tarczycy (produkcja hormonów tarczycy jest poniżej normy), poziom krążących hormonów tarczycy jest stale obniżany.
- U osób z nadczynnością tarczycy (produkcja hormonów tarczycy jest powyżej normy) istnieje stale podwyższony poziom krążących hormonów tarczycy.
Jakie są rodzaje zaburzeń tarczycy?
Najczęstsze zaburzenia tarczycy obejmują: guzki tarczycy, zapalenie tarczycy Hashimoto, nadczynność przytarczyc, rak tarczycy, zapalenie tarczycy, nadczynność tarczycy, niedoczynność tarczycy oraz choroba Gravesa.
Badania krwi służą do diagnozowania niedoczynności tarczycy lub nadczynności tarczycy. Nie wskazują konkretnej przyczyny. W celu ustalenia przyczyny nieprawidłowości tarczycy lekarz rozważy historię pacjenta, badanie fizykalne i stan zdrowia. Dalsze badania mogą być wykorzystane do ustalenia przyczyny.